ΤΟ ΑΙΩΝΙΟ ΔΙΛΗΜΜΑ

«... Μια χειμωνιάτικη, παγερή μέρα στο δάσος, μερικοί σκαντζόχοιροι  προσπαθούν να πλησιάσουν ο ένας τον άλλο για να ζεσταθούν. Ωστόσο, όταν τα καταφέρνουν, είναι αναπόφευκτο να αλληλο-τραυματιστούν από τα αιχμηρά τους αγκάθια. Αμέσως απομακρύνονται, παρά την επιθυμία τους να είναι πιο κοντά. Και πάλι, όμως, ξεπαγιάζουν από το κρύο και ο κύκλος επαναλαμβάνεται, καθώς προσπαθούν να βρουν την καταλληλότερη απόσταση ...». Αυτή είναι μια μικρή, συμβολική ιστορία γνωστή ως «Δίλημμα του Ακανθόχοιρου» (Schopenhauer & Freud, 1921). Υπονοεί ότι «όσο πιο κοντά έρχονται οι άνθρωποι μεταξύ τους, τόσο πιο πιθανό είναι να πληγωθούν». Εξ ου και η λαϊκή σοφία έχει αποφανθεί τελεσίδικα: από μακριά κι αγαπημένοι. «... Αν όμως παραμείνουν χωριστά, θα συνεχίσουν να έχουν το μεγάλο πόνο της μοναξιάς. Αποτέλεσμα: σκεπτικισμός και ρηχές σχέσεις».

Ανθρώπων σχέσεις κάθε ηλικίας. Σχέσεις γονικές, συγγενικές, φιλικές, κοινωνικές, ερωτικές επαγγελματικές κ.λ.π. Ίσως το δυσκολότερο κεφάλαιο της ζωής μας, διαχρονικά. Ειδικά η ενότητα αληθινές, ουσιαστικές & ειλικρινείς σχέσεις. Κόντρα στα ναρκισσιστικά πρότυπα των ΜΜΕ και μάλιστα σε μια χώρα διχασμένη, σχεδόν διαλυμένη, όπου ο «χρόνος για σχέσεις» θεωρείται από πολλούς, «περιττή πολυτέλεια», καθώς προέχει η οικονομική μας επιβίωση.

Όπως προδίδουν τα περισσότερα πρόσωπα της καθημερινότητας, οι σχέσεις στις μέρες μας έχουν παραδυσκολέψει. Όχι ότι ήταν ποτέ εύκολες, αλλά σήμερα, όπου και να κοιτάξεις γύρω σου, βλέπεις παντού ίδια, ολόιδια πρόσωπα. Πρόσωπα αγέλαστα, μπερδεμένα, σκυθρωπά, μονίμως σαστισμένα και αμήχανα, που εκπέμπουν μια μιζέρια, μια ξινίλα. Βλέμματα αδιάφορα, παγωμένα, στραμμένα ... αλλού. Αν χαμογελάσεις σε κάποιον, θα σε κοιτάξει περίεργα ή θα σε περάσει για παλαβό, για να μην πούμε τίποτα ... χειρότερο.

Βλέπεις ξεκάθαρα την έλλειψη σεβασμού, την δυσπιστία, την εμπάθεια και τον κοινωνικό … κανιβαλισμό από «αλάνθαστους» … τηλεθεατές - καταναλωτές. Μονίμως χολωμένους. Ψυχρούς, χωρίς χιούμορ. Και όταν αυτό προκύπτει είναι κακόγουστο, προσβλητικό, αισχρό ...

Βλέπεις ότι οι περισσότερες σχέσεις κατάντησαν ιδιαίτερα εύθραυστες, επιδερμικές, τυπικές ή «δήθεν» βασιζόμενες στη βολή και στο συμφέρον. Ο καθένας για την πάρτη του. Ιδιοτέλεια, υποκρισία, ατομισμός και πλήρης αποξένωση. Το «ΕΜΕΙΣ» αντικαταστάθηκε από το … μόνο κι έρημο «ΕΓΩ». Για τον διπλανό του νοιάζεται κανείς, συνήθως, από συμφέρον ή από … φθόνο. Κατά τ’ άλλα, «όλοι θέλουν το … καλό σου. Αρκεί, βέβαια, να μην είναι … καλύτερο από το δικό τους»!

Βλέπεις ότι είναι πολύ δύσκολο να βρεις ακροατήριο για να εκφράσεις τις ανάγκες και τους προβληματισμούς σου. Να μοιραστείς τις μύχιες σκέψεις και τα συναισθήματά σου. Στο σπίτι, σαν μεγαλύτερος & «politically correct» οικογενειάρχης, εσύ πρωτίστως, οφείλεις να ακούς. Nα αφουγκράζεσαι τις σκέψεις & τις αγωνίες όλων, αποπνέοντας λίγη ... σιγουριά. Από την άλλη, οι φίλοι σου μπορεί να σ’ αγαπούν, αλλά έχουν τα δικά τους ζόρια. Μιλάς και δεν σ' ακούν. Περιμένουν να τελειώσεις για να πουν κι αυτοί τα δικά τους, που κι εσύ, ίσως, δεν θα ακούσεις. Οι υπόλοιποι γνωστοί σου δύσκολα μιλιούνται χωρίς να … ιδρώσεις. «Φωτεινοί παντογνώστες», οι περισσότεροι, είναι πεπεισμένοι για τη δική τους μία και μοναδική «απόλυτη αλήθεια». Συχνά – πυκνά ισχυρογνώμονες, αδιάλλακτοι … «κουτσουρέινιοι».

Babycakes Romero: "The death of convertation"

Βλέπεις μελλοντικούς άνδρες & γυναίκες μ’ ένα smartphone, σαν φυσική προέκταση του χεριού τους, να μην αντιλαμβάνονται ότι είναι εθισμένοι και εξαρτημένοι από το «ταίρι» τους. Καθηλωμένοι, ώρες ατέλειωτες, μπροστά σε μια οθόνη πληκτρολογούν τις … σιωπές. Ποια επικοινωνία με το περιβάλλον, την πραγματικότητα (όχι του facebook), την οικογένεια και τους φίλους; Ποιο ενδιαφέρον για το αύριο;

Βλέπεις … «πετυχημένα», «ευυπόληπτα» ζευγάρια, που όταν δεν περιφέρουν την πλήξη τους από καναπέ σε καναπέ, να επιδίδονται σε δηλητηριώδεις ... κριτικές, υστερικά ξεσπάσματα, ή σε υποκριτικές κοινωνικές υποχρεώσεις. Ωστόσο, ακόμη και αυτές οι … «τέλειες» σχέσεις διαλύονται, μόλις κάποιος θεωρήσει ότι εκεί έξω υπάρχει κάτι … καλύτερο. Μερικές φορές μπορεί να έχει και δίκιο.

Βλέπεις μοναχικούς ανθρώπους, … «ανεξάρτητους», «ελεύθερους», να θεοποιούν ξεπερασμένους έρωτες, ή να αναγάγουν γάτες και σκύλους σε … «ιερές αγελάδες». Μη γνωρίζοντας καν, τι ακριβώς σχέσεις ψάχνουν. Τόσο οι γυναίκες που, με περισπούδαστες αναλύσεις, «διυλίζουν τους … αρσενικούς κώνωπες», όσο και οι άνδρες, που χωρίς «οδηγίες χρήσης» … μπλοκάρουν ή σκυλοβαριούνται εξιδανικεύοντας τη μοναξιά τους.  

Βλέπεις στις «ουρές αναμονής», όχι μόνο δεν σηκώνεται κανείς για να καθίσουν οι ανήμποροι της τρίτης ηλικίας, άλλα κάποιοι ανάγωγοι τους ειρωνεύονται κιόλας. Ο σεβασμός εξασθένησε και τα ... χειροφιλήματα εξαφανίστηκαν προ πολλού. Κι ας ονειρεύτηκαν κάποιοι λίγη αξιοπρέπεια, λίγη αποδοχή και καταξίωση στα γεροντάματα. Περιθωριοποίηση, παραγκωνισμός και ... μπαγιάτικα συναισθήματα στα επερχόμενα ... μνημόσυνα.

Από την άλλη πλευρά, αν κοιτάξεις λίγο πιο προσεκτικά γύρω σου, θα εκπλαγείς ευχάριστα! Θα διακρίνεις κάποια πρόσωπα λαμπερά, πρόσωπα γεμάτα αισιοδοξία, νέους … κάθε ηλικίας που διψάνε να δημιουργήσουν, να αναπτύξουν σχέσεις με το δικό τους τρόπο. Πρόσωπα χαρούμενα, γεμάτα ιδέες και θέληση για προσφορά, που έγκαιρα κατάλαβαν, πως δεν πρέπει «να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα» γιατί την έχουμε ... «μισιακή». Πρόσωπα καθάρια, αποφασισμένα να εκτεθούν, να τολμήσουν, να ξεδιπλώσουν με το ταλέντο τους νέες, υγιείς σχέσεις παραμένοντας άνθρωποι. Και μάλιστα με θετικά συναισθήματα, που εστιάζουν στο «τι φταίει» και όχι στο «ποιος φταίει». Άνθρωποι - διαμάντια, που προσπαθούν να αλλάξουν τον εαυτό τους και όχι τους άλλους. Άνθρωποι που κατάλαβαν καλά, ότι ο καθένας μόνος του δεν μπορεί να καταφέρει και πολλά πράγματα και ότι η απομόνωση και η εσωστρέφεια δεν αποτελούν λύσεις στα προβλήματα μας. Που δεν πιστεύουν  - όπως θα 'λεγε κι ο Jorge Bucay - ότι όλες μας οι σχέσεις πρέπει να γίνουν στενές. Υποστηρίζουν όμως, αληθινά, ότι μόνον αυτές δίνουν νόημα στην προοπτική μιας καλύτερης ζωής.

Δυστυχώς ή ευτυχώς, δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές για την ανάπτυξη και την διατήρηση ιδανικών σχέσεων. Ούτε είμαστε ειδικοί για να τεκμηριώσουμε επιστημονικά, αν το αιώνιο «Δίλημμα του Σκαντζόχοιρου» είναι υπαρκτό ή ανύπαρκτο. Προδήλως, όμως, τα «αγκάθια» είναι εξαιρετικά χρήσιμα, όταν μας προσφέρουν προστασία, χωρίς να μας απομονώνουν. Όταν κάνουν τις σχέσεις μας ασφαλέστερες, χωρίς να τις στερούν από πλούσια συναισθήματα. Άλλωστε, ανάμεσα στο διαπεραστικό ... ψύχος της μοναξιάς και τις άγριες ... βελονιές της οικειότητας, πάντα υπάρχει ένα ασφαλές πλαίσιο. Μια ζώνη προστασίας μέσα στην οποία συνυπάρχουν αρμονικά το «ΕΓΩ» με το «ΕΜΕΙΣ» και εξελίσσονται για να μη βαλτώνουν. Αρκεί να μάθουμε να οριοθετούμε σωστά τις σχέσεις μας παραμένοντας αυτόνομοι, χωρίς να αφομοιωνόμαστε. Αρκεί, πάνω απ’ όλα, να θέλουμε να γνωρίσουμε πραγματικά τόσο τον ίδιο, τον …  «ακάνθινο» εαυτό μας, όσο και τους άλλους …  «σκαντζόχοιρους»! Γιατί στην ... τελική, όλα αυτά τα πολύπλοκα, μικρά θαυματάκια, που αποκαλούνται καλές ανθρώπινες σχέσεις, μάλλον, δεν προσθέτουν απλά το «κερασάκι στην τούρτα» της ... Ζωής μας, αλλά αποτελούν την ίδια την … Tούρτα!

ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ! Την υγειά μας να 'χουμε να αγωνιζόμαστε, να στηρίζουμε το διπλανό μας, όπως & όσο μπορούμε και να ανακαλύπτουμε τα ... κρυμμένα … χαμόγελα! ΧΡΟΝΙΑ μας ΠΟΛΛΑ & ΚΑΛΑ!