CAFÉΔΕΣ … ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ

Το σπίτι που γεννήθηκα, στην Κοζάνη, δεν υπάρχει πια. Δεν με προσμένει το παλιό πατρικό σπίτι, στα Ηπειρώτικα, με την εμβληματική βερικοκιά στην αυλή. Στη γραφική αυλή που παίζαμε τα προσχολικά μας καλοκαίρια, καθώς οι γυναίκες έπιναν καφέδες κουβεντιάζοντας και πλέκοντας. Σαν ανθρώπινες φιγούρες σε μια γιγάντια σκηνογραφία, με φόντο τα πέτρινα σπίτια και τα κακοτράχαλα σοκάκια της γειτονιάς του Αη Σαράντη.

Ανάμεσα στην παρέα εκείνης της φιλόξενης αυλής ξεχώριζε μια ηλικιωμένη Ηπειρώτισσα. Μια μορφωμένη γειτόνισσα & μέντορας, που μου έκανε κάτι αγκαλιές σαν να μην υπήρχε... αύριο. Η συγχωρεμένη Ευδοξία Βάτσικα. Τη θυμάμαι να σηκώνει το φλιτζάνι του αχνιστού καφέ με το πιατάκι και να ρουφάει την πρώτη γουλιά κάνοντας... φασαρία. Όχι από αγένεια, αλλά για να πιεί… μονομιάς το καϊμάκι. Μετά το ακουμπούσε αργά – αργά στο δίσκο. Δίπλα στο ποτήρι με το δροσερό νερό και το γλυκό του κουταλιού ή τα βουτήγματα. Μια απλή, καθημερινή τελετουργία. Ένα μικρό διάλειμμα χαλάρωσης στον καθημερινό αγώνα.

Η γιαγιά-Ευδοξία, προσφέροντας… ελευθερία, πέρα από τα γονικά «πρέπει», ήταν αυτή που πρώτη έριξε λίγο καφέ στο πιατάκι του φλιτζανιού της και μου έδωσε να δοκιμάσω. Σε ηλικία, μάλιστα, που δεν επιτρέπονταν ακόμη τέτοιες... καταχρήσεις. Ήταν η πρώτη μου γνωριμία με τον παραδοσιακό, μερακλίδικο, ελληνικό καφέ. Τον «τούρκικο» για τους… κουτόφραγκους. Το γνωστό αρωματικό καφέ που αγοράζαμε χύμα από τα καφεκοπτεία του "Ανθιμόπουλου", του "Κιουρτσόγλου", του "Παφίλη", του "Διαμαντόπουλου", του "Ζήνωνα" κ.α..

Ο φραπές των … «ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ» Τμημάτων των παλιών Γυμνασίων! 

Τα χρόνια περνούσαν, εμείς… μεγαλώναμε και εκεί γύρω στη μεταπολίτευση, στην πρώιμη «εποχή της καφετέριας», όταν ξεχύνονταν το «Αρρένων» για καφέ, ήδη θεωρούνταν tres banal ο καημένος ο ελληνικός. Πίναμε αποκλειστικά φραπέ. Το διάσημο καφέ της νέας γενιάς. Πρώτος φραπές με λίγο γάλα και πολλά παγάκια, σε γυάλινο ποτήρι με μεταλλική βάση και χερούλι! Στη "Blue Gardenia". Κάπου στο "Grand" του σημερινού κεντρικού πεζόδρομου. Με την πρώτη ρουφηξιά κατάλαβα τι... έχανα! Πρωτόγνωρη, δροσερή απόλαυση σε μια άτυπη τελετή... ενηλικίωσης εφήβων της εποχής, χωρίς... κατακάθια απογοήτευσης.

Ακολούθησαν χιλιάδες «φραπεδιές». Με τη συντροφιά του "OLD NAVY" αρχικά και του "ΑΣΣΟΥ" κασετίνα (my 1st… tablet) στη συνέχεια. Στο "Αβέρωφ", στο "El Greco", στο "Elysee", στο "Ξενία", στο "Cavo d’oro", στο "Lido", στο "Select" κ.λ.π. Ποτέ όμως στα… επισφαλή καθηγητικά στέκια των "Majestic", "Regina" ή της "Αργώ" που, για ευνόητους λόγους, ίσχυε η οικειοθελής αυτοαπαγόρευση. Εξάλλου, στο σπίτι είχαμε εφοδιαστεί με «τα σχετικά» και πάνω από το νεροχύτη κάναμε… μικρά θαυματάκια, πριν τα μεταμεσονύκτια διαβάσματα. Κάποιες φορές φτιάχναμε και ζεστό νεσκαφέ, χτυπώντας ανελέητα με το... κουταλάκι καφέ & ζάχαρη, μέχρι να λιώσουν.

Όταν φύτρωναν ... "δάση" από ... καλαμάκια.

Οι κορυφαίες στιγμές του φραπέ ήταν στα ανέμελα και ανέφελα φοιτητικά χρόνια. Τότε, που ο ελεύθερος χρόνος ήταν άπλετος και «νομιμοποιημένος». Τότε, που χωρίς υπολογιστές και κινητά, οι απόψεις δεν ανταλλάσσονταν ψηφιακά, αλλά δια ζώσης. Συνήθως, πάνω από επιδέξια… καλαμάκια που, αρχικά, ανακάτευαν μηχανικά τους καφέδες και μετά από ατέλειωτες ώρες παθιασμένων αναλύσεων -επί παντός του επιστητού- έξυναν τον… ξεραμένο αφρό στα ποτήρια.

Στο επιβλητικό “Liston”.

Η κουλτούρα του καφέ, ανέκαθεν, ήταν πανελλαδική και για όλα τα βαλάντια. Έτσι, χωρίς να διαθέτουμε πολυτελή… τζιπ και λιμουζίνες, απολαμβάναμε κάποιες φορές τους ταπεινούς μας καφέδες και στα κορυφαία κοσμικά καφέ της εποχής. Στο ειδυλλιακό μπαλκόνι του "Remezzo Pallace" για… ραντεβού, στο θρυλικό "Da Capo" για... αθλητική ενημέρωση, στο εμβληματικό "Liston" για… τουρισμό, στον "Καραβίτη" της πλατείας Όλγας… φαντάροι (μετά από εκατοντάδες «σπαστούς» - νεροζούμια στο ΚΨΜ), στο μαγευτικό roof garden του "Galaxy" με θέα τη Θάσο, για φραπέ-παγωτό (σε τιμή… παγωτού super special) κ.α. Πάντα αποφεύγοντας, διακριτικά, τις «ψευτοκυριλέ» καφετέριες για σιτεμένους… γαμπρούς & νύφες. Εκτός χώρας εννοείται πως μια… «φραπεδο-στέρηση» την παθαίναμε!

Κι ύστερα ήρθε η… ποιότητα. Αρχικά, ο γαλλικός καφές και αμέσως μετά ο εσπρέσο, ο καπουτσίνο και όλα τα εις –ίνο … «επιδόρπια». Μικρές γουλιές απόλαυσης με τη μέθοδο… espresso, η οποία «... μπορεί να θεωρηθεί σήμερα, ως ο καλύτερος τρόπος για να εξάγουμε την πλήρη γεύση από ένα ποιοτικό καφέ» (www.freshcoffeeshop.com). Για να απολαύσουμε όμως ένα τέλειο εσπρεσάκι, όπως λέει κι ένας Ιταλοσπουδαγμένος φίλος, «… θα πρέπει όλη η παραγωγική διαδικασία να είναι τέλεια». Δηλαδή, «το χαρμάνι του καφέ, ο μύλος άλεσης, η μηχανή του espresso και το χέρι του… barista». Όλες μαζί οι συνθήκες, όμως, σπανίως είναι ιδανικές. Οπότε, τα φιλότιμα… χαρμάνια αναλαμβάνουν, συχνά-πυκνά, τη βαριά… ευθύνη παρασκευής προκομμένων καφέδων, ερήμην των... υπολοίπων.

Προσθήκη λεζάντας

Μπορεί η παρατεταμένη οικονομική κρίση να μας έχει γονατίσει, ωστόσο η φθηνή... πολυτέλεια του καφέ παραμένει αναπόσπαστο κομμάτι της ασφυκτικής  μας καθημερινότητας. Είναι τρόπος ζωής, τρόπος επικοινωνίας. Είναι κουλτούρα. Είναι η τονωτική καλημέρα στο σπίτι, η παρέα στη δουλειά και στις κουβέντες, η παρηγοριά στα… δύσκολα. Ένα μικρό διάλειμμα-αφορμή για να επικοινωνήσουμε, να φλερτάρουμε ή να… τσακωθούμε. Η φθηνότερη … «έξοδος». Είτε στα κεντρικά καφέ, είτε στα καφέ της γειτονιάς µε τη συνδρομητική τηλεόραση. Από την άλλη πλευρά, έρευνες αναφέρουν ότι «ο καφές είναι εθιστικός και σε μεγάλες ποσότητες δημιουργεί παρενέργειες». Καμιά αντίρρηση! Εμείς, πάντως, κι άλλοι πολλοί ... απτόητοι, δεν σκοπεύουμε να τερματίσουμε πρόωρα το μακρύ ταξίδι στον κόσμο του καφέ, καθώς: Το τσιγάρο το «κόψαμε»! Το ποτό το… αραιώσαμε… επικίνδυνα. Άμα κόψουμε και τον… «μέλανα ζωμό», αναρωτιέμαι τι μας... απομένει…  Νισάφι πια!

Καλή Μεγαλοβδομάδα και προπαντός καλή... Ανάσταση να 'χουμε!