ΟΠΟΙΟΣ ΠΡΟΛΑΒΕ… ΠΡΟΛΑΒΕ…

Κατηφόριζα ράθυμα, τις προάλλες, την άλλοτε κραταιά «Wall Street» (Π. Μελά - Κοζάνη), όταν μ' έπιασε η καλοκαιρινή μπόρα. Μπροστά στην Εθνική Τράπεζα ένα… καλοαναθρεμμένο σκυλί έκανε τον απογευματινό του περίπατο μαζί με το αφεντικό του, που πάλευε με τον αέρα και τη βροχή για ν' ανοίξει την ομπρέλα. Γνώριμη φυσιογνωμία, αλλά... τρόμαξα να τον αναγνωρίσω! Ένας φίλος από τα παλιά! Των ενόπλων δυνάμεων και μάλιστα των… μάχιμων. Αυθόρμητα αγκαλιαστήκαμε, αλληλο–ασπαστήκαμε και για να προφυλαχθούμε από το ξαφνικό μπουρίνι κατευθυνθήκαμε γρήγορα – γρήγορα στο κοντινότερο καφέ για τα... περαιτέρω.

Συγκινημένοι, είπαμε πολλά μετά από τριάντα και πλέον χρόνια. Προσωπικά και επαγγελματικά. Μας βρήκε η νύχτα τσουγκρίζοντας ατελείωτες μπύρες και βλαστημώντας όλους τους συντελεστές της κρίσης. Εκείνο, όμως, που μ' εντυπωσίασε σε μια εγωκεντρική αποστροφή του λόγου του, ήταν το: «ευτυχώς που πρόλαβα, μόλις καβατζάρισα τα 39, να βγω στη σύνταξη με κανονικό εφάπαξ και να σπουδάσω όπως πρέπει τα παιδιά μου». Ακραία, πλην όμως αληθινή περίπτωση πρόωρης συνταξιοδότησης, που ο καθένας μας θα επιθυμούσε... «να προλάβει». Το φιλαράκι μου «ευδοκίμως τερματίσας τη σταδιοδρομία του»… «πρόλαβε» να… διασφαλιστεί για… πάντα. Και, κάπως έτσι, το Ασφαλιστικό μας Σύστημα χάνει εισφορές, αυξάνονται οι συνταξιοδοτικές δαπάνες και αναπόφευκτα υπονομεύεται το εισόδημα των πραγματικά ηλικιωμένων.

Εδώ και καιρό το μεγαλύτερο, ίσως, κοινωνικό-οικονομικό πρόβλημα της χώρας μας είναι ο αδιέξοδος συνδυασμός του κόστους των συντάξεων και της υψηλής ανεργίας, που αγγίζει τα όρια της εθνικής συμφοράς. Ένας γόρδιος δεσμός στο ζυγό μιας χρεωκοπημένης, δημογραφικά γερασμένης χώρας, με χρόνιες παθογένειες στο ελλειμματικό Συνταξιοδοτικό της Σύστημα, με απογυμνωμένα Ασφαλιστικά Ταμεία από τα αποθεματικά τους (κουμπάροι, παρακούμπαροι, PSI κ.α.) και το τέρας της ανεργίας να αποτρέπει κάθε προσπάθεια αναπλήρωσης τους.

Από αδικίες το Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης, άλλο τίποτα! Από πού να πρωτοξεκινήσεις; Από την πελατειακή διάκριση των κατακερματισμένων ταμείων σε «Ευγενή» και… «Αγενή»; Από τα διαφορετικά και άνισα συνταξιοδοτικά δικαιώματα ασφαλισμένων με ίδια ακριβώς χαρακτηριστικά; Από τα σκανδαλώδη προνόμια που απολαμβάνουν οι ισχυρές… αριστοκρατικές κοινωνικές ομάδες, τόσο στις «πρόωρες», όσο και στις… «όψιμες» συντάξεις; Από τις «εθελούσιες» ή τις… «αθέλητες» πολλαπλές συντάξεις πολυτελείας; Από τα εστιασμένα οφέλη των λίγων τυχερών με τις δυνατότερες ντουντούκες σε βάρος των πολλών άτυχων νέων και των ήδη επιβαρυμένων ηλικιωμένων; Από… Από… Από… Αποτέλεσμα; Διευρυμένη αναπαραγωγή κοινωνικών ανισοτήτων κι ένα «σκασμό» ελλείμματα από ένα Ασφαλιστικό Σύστημα χρεωκοπημένο οικονομικά και ηθικά!

Για να μην παρεξηγούμαστε. Δεν είμαι τυφλά υπέρμαχος των απόψεων του κάθε ανάλγητου χαρτογιακά δανειστή (Δ.Ν.Τ. κ.λ.π.), που με σαράφικη λογική μας τσουβαλιάζει όλους σε ένα excel(άκι) για να του «βγουν τα νούμερα». Ούτε πιστεύω ότι οι εργοδότες, εφεξής, θα αλληλοσκοτώνονται για το ποιός θα πρωτο-προσλάβει 67χρονους ακούραστους τεχνίτες για να σκαρφαλώνουν στις σκαλωσιές, 67χρονα σβέλτα & ενθουσιώδη γκαρσόνια για τα μπαράκια, 67χρονους φιλόδοξους, κομπιουτεράδες δασκάλους για τα φροντιστήρια, 67χρονους λεπτολόγους χειρουργούς & ορεξάτες νοσοκόμες για τους συνομηλίκους ασθενείς τους, 67χρονους αετομάτηδες οδηγούς σχολικών κ.α.  ηλικιωμένα... ταλεντάκια.

Κακά τα ψέματα, όμως... Χωρίς ανάπτυξη η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη. Ήδη, μέσα στο κατακαλόκαιρο, ψηφίστηκε διάταξη που προβλέπει βίαιες ανατροπές στα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης και εξευτελιστικές αποδοχές για όσους σχεδίαζαν να βγουν στη σύνταξη πριν τα 67. Ακόμη και με «κατοχυρωμένα» δικαιώματα. Αυτό πρακτικά σημαίνει παράταση του εργασιακού βίου των εργαζομένων, μέχρι και 17 επί πλέον χρόνια, ανατρέποντας τα σχέδια ζωής χιλιάδων οικογενειών. Στον δύσμοιρο ιδιωτικό τομέα όμως, όπου οι άνεργοι κατέφευγαν στις πρόωρες συντάξεις για να αντιμετωπίσουν την ακραία φτώχια, ουσιαστικά σημαίνει… συσσίτια. Ούτε μεροκάματο... ούτε σύνταξη... Switch off, όπως θα ‘λεγε και ο μικρός μας Αλέξης. Άλλωστε, το δικαίωμα στην εργασία δεν είναι… «θεμελιωμένο»!

Κατά κοινή ομολογία το Ασφαλιστικό μας Σύστημα χρειάζεται πρόσθετες μεταρρυθμίσεις για να μη βιώσουμε, στα γεροντάματα, τις συνθήκες εξαθλίωσης που έζησαν οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης μετά το 1989. Αν δεν τις κάνουμε ΕΜΕΙΣ, θα μας τις επιβάλουν οι δανειστές με τα ΔΙΚΑ τους κριτήρια βυθίζοντάς μας, ενδεχομένως, βαθύτερα στην ύφεση. Όχι όμως αποσπασματικές… πυροσβεστικού τύπου. Μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα εντάσσονται σε ένα συνολικό αξιόπιστο και ρεαλιστικό σχέδιο με ενιαία «αρχιτεκτονική», που θα διασφαλίζει τους πόρους όλων των συντάξεων του μέλλοντος. Ένα σύγχρονο, κοινωνικά δίκαιο και οικονομικά βιώσιμο σχέδιο, που δεν θα μοιράζει δανεικά σε ισχυρές ολιγάριθμες ομάδες, αλλά θα εγγυάται ισότιμα την αποτελεσματική προστασία των ηλικιωμένων. Ένα σχέδιο ευθύνης και αλληλεγγύης, που θα ξεπερνάει τα μνημόνια και χωρίς κοινωνικούς εγωισμούς, θα προβλέπει ηπιότερη ταχύτητα μετάβασης στις ευάλωτες ομάδες του ιδιωτικού τομέα. Το οφείλουμε στα παιδιά μας και στις επόμενες γενιές.

Σε κάθε περίπτωση το πρόβλημα δεν είναι τεχνικό αλλά, πρωτίστως, ιδεολογικό ή πολιτικό. «Η ιδεολογία φτιάχνει το οικονομικό-κοινωνικό πρόγραμμα και όχι το αντίθετο», όπως λέει και ο R. Skidelsky. Εδώ και καιρό, βέβαια, οι ιδεολογίες έχουν χάσει τα… μονοπάτια τους και υπηρετούν τυφλά την πολιτική, που εκφράζεται κυρίως μέσα από τους χειραγωγημένους κομματικούς σχηματισμούς. Σχηματισμούς οι οποίοι σήμερα αδυνατούν να παράγουν νέα, σύγχρονη, ρεαλιστική πολιτική, παρά μόνο λαϊκίζουν, ερίζουν & παπαγαλίζουν επί της διαδικασίας, συμβάλλοντας στην πολιτική αστάθεια, καθώς και στη γιγάντωση των… «άκρων» & των ακροτήτων. Και το χειρότερο… Με προσδιορισμένα τα δεδομένα της διακυβέρνησης από τα μνημόνια, η όποια «πρόωρη» κυβέρνηση προκύψει, από τις κάλπες, δύσκολα θα καταφέρει να αλλάξει κάτι στην επιβαλλόμενη πολιτική των δανειστών. Ας ελπίσουμε ότι, τουλάχιστον για την κοινωνική πολιτική, θα το… παλέψει.

Ο Αινείας φεύγει από τη φλεγόμενη Τροία.
Ζωγραφικός πίνακας του Federico Barocci, 1598 

Ολοκληρώνοντας αυτές τις διόλου ευχάριστες σκέψεις για το Ασφαλιστικό, θέλω να πιστεύω ότι, ακόμη και στα μεγάλα μας ζόρια, δεν έχουμε την παραμικρή σχέση με τους πρωτόγονους Εσκιμώους που εγκατέλειπαν τους γέροντές τους να πεθάνουν στα παγωμένα βουνά. Δεν μπορεί... Κάτι θα μας έχει... απομείνει από το φωτεινό παράδειγμα του Αινεία. Ναι, εκείνου του γενναίου και ευσεβή ομηρικού ήρωα που με την καταστροφή της Τροίας, αντί άλλου πολύτιμου αντικειμένου, πήρε στους ώμους του τον κατάκοιτο και τυφλό πατέρα του, εγκαταλείποντας ολόκληρη την άλλη περιουσία!

ΚΑΛΗ & ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ ΜΑΣ