«…ΚΑΙ ΕΓΕΝΕΤΟ ΕΛΛΑΣ»

Ζωγραφική απεικόνιση του πίνακα με τίτλο «The Battle of Navarino» του Γάλλου ζωγράφου και στρατιωτικού Jean-Charles Langlois (1789-1870). Στυλό υγρής μελάνης σε χαρτόνι 70χ50 εκ. 

Ήταν μεσημέρι στις 20 Οκτωβρίου του 1827 όταν τα πλοία του Βρετανικού, Γαλλικού και Ρωσικού στόλου άρχισαν να εισπλέουν στον κόλπο του Ναβαρίνου, στη δυτική ακτή της Πελοποννήσου.

Η ναυμαχία (η τελευταία μεγάλη ναυτική σύγκρουση που έγινε με ιστιοφόρα πλοία) κράτησε τέσσερις ώρες και είχε ως αποτέλεσμα να καταβυθιστούν 60 τουρκο-αιγυπτιακά πλοία, και μαζί τους να χαθούν 6.000 ναύτες. Από τον συμμαχικό στόλο δε βυθίστηκε κανένα πλοίο, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι και στις τρεις ναυαρχίδες των συμμάχων οι πιλότοι ήταν Έλληνες.

Ένας Βρετανός ναύτης* του πλοίου «Γένοβα» αφηγείται τις αναμνήσεις του ως εξής:

«Η επιφάνεια του νερού ήταν γεμάτη συντρίμμια. Κατάρτια και αντένες παρασύρονταν πάνω στο νερό και πάνω τους προσπαθούσαν να κρατηθούν εκατοντάδες δυστυχισμένοι που τα πλοία τους είχαν ανατιναχτεί. Πολλοί μάς εκλιπαρούσαν στα τουρκικά, που οι περισσότεροί μας κάτι μισο-καταλαβαίναμε επειδή είχαμε κάνει στη Σμύρνη».

Ο ίδιος συνεχίζει:

«Μετά ακούστηκε το “πυρ”! Αμέσως ακολούθησε η ομοβροντία μας, η οποία είχε τρομερά αποτελέσματα πάνω στο πλευρό της τουρκικής ναυαρχίδας που βρισκόταν μπροστά μας. Ο πρώτος άνδρας που είδα να σκοτώνεται στο πλοίο μας ήταν ένας πεζοναύτης, κι αυτό ύστερα από πέντε-έξι ομοβροντίες από τη μεριά του εχθρού. Βρισκόταν ακριβώς δίπλα μου. Είχα πάρει το σφουγγάρι απ’ το χέρι του και γυρνώντας τον είδα πεσμένο στα πόδια μου, με το κεφάλι του κομμένο τόσο κανονικά θαρρείς και είχε γίνει με μαχαίρι […].

Οι πυροβολισμοί συνεχίζονταν αδιάκοπα και κατά διαστήματα τούς συνόδευαν ομαδικές επευφημίες τόσο δυνατές που δεν τις έπνιγε ούτε ο βρυχηθμός των κανονιών, αλλά ακόμα πιο δυνατά μπορούσε να ακούσει κανείς τις απελπισμένες κραυγές των τραυματισμένων που κτυπούσαν στ’ αυτιά μας σα νεκρικοί κώδωνες […]».

…Σπασμένα έχουν τα κουπιά, συντρίμμια τα κατάρτια…

Ήταν η τελευταία πράξη της ψυχορραγούσας Ελληνικής Επανάστασης που σήμανε την απελευθέρωση της Ελλάδας από τον τουρκικό ζυγό και άνοιξε το δρόμο για τη δημιουργία του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Χωρίς αυτήν, η έκβαση της ιστορίας ίσως να ήταν διαφορετική.

Στη Ναυμαχία του Ναβαρίνου τα στρατηγικά παιχνίδια της ιστορίας μάς ευνόησαν. Οι ιδιοτελώς αλληλέγγυοι σύμμαχοι μάς βοήθησαν. Σταθήκαμε όρθιοι και προχωρήσαμε μπροστά. Ας μη λησμονούμε όμως ότι η λευτεριά δεν είναι μια δεδομένη στατική κατάσταση που επιτυγχάνεται μια για πάντα, αλλά ένα συνεχές διακύβευμα, μια ατέρμονη διαδικασία διεύρυνσης των συλλογικών και προσωπικών μας ορίων που «δεν τη ζητάν με παρακάλια», όπως θα ‘λεγε κι ο Βάρναλης.

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ! ΠΑΝΤΑ ΛΕΥΤΕΡΟΙ!

 

*ΠΗΓΗ: Γιώργος Παπαθανασόπουλος – Θάνος Παπαθανασόπουλος «Πύλος – Πυλία, Οδοιπορικό στο χώρο και στο χρόνο» (έκδοση της Διευθύνσεως Δημοσιευμάτων του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, Αθήνα 2000).