ΕΝΑΣ ΒΙΟΛΙΣΤΗΣ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ ...

Ένα παλιό mail κάποιου φίλου πριν από 7 χρόνια περιγράφει μια υπέροχη ιστορία, ένα πείραμα που έγινε στην Ουάσινγκτον, την Παρασκευή 12/1/2007, 7:51 π.μ., στην στάση του Μετρό L’Enfant Plaza.

«Κάποιο κρύο πρωινό του Ιανουαρίου ένας άνδρας στέκεται κοντά στην είσοδο και αρχίζει να ερμηνεύει με το βιολί του κλασικά κομμάτια των Μπαχ και Σούμπερτ... Έπαιξε για περίπου 45 λεπτά. Δεδομένου ότι ήταν ώρα αιχμής, πέρασαν από μπροστά του αρκετές χιλιάδες άνθρωποι, οι περισσότεροι πηγαίνοντας στη δουλειά τους. Τρία λεπτά μετά την έναρξη της μουσικής, ένας μεσήλικος κύριος παρατήρησε ότι υπήρχε ένας μουσικός που έπαιζε βιολί, τον κοίταξε για λίγα δευτερόλεπτα και συνέχισε το βιαστικό του βηματισμό.

Ένα λεπτό αργότερα, ο βιολιστής εισέπραξε το πρώτο του δολάριο, από μια κυρία που το πέταξε στο καπέλο του καθώς περνούσε από μπροστά του χωρίς να σταματήσει καθόλου. Λίγο αργότερα, κάποιος ακούμπησε στον τοίχο και τον άκουσε για λίγο, αλλά μετά κοίταξε το ρολόι του και έφυγε βιαστικός.

Πιο πολύ από όλους τους περαστικούς, ασχολήθηκε μαζί του ένα τρίχρονο αγόρι που ήθελε να σταματήσει για να ακούσει, αλλά η μητέρα του τον τράβηξε για να συνεχίσουν τη διαδρομή τους. Το παιδί κοιτούσε συνεχώς προς τα πίσω καθώς απομακρυνόταν. Το ίδιο επαναλήφθηκε και με άλλα παιδιά και τους γονείς τους, οι οποίοι – χωρίς καμία εξαίρεση – τα τράβαγαν για να συνεχίσουν το δρόμο τους. Στα 45 λεπτά μουσικής, συνολικά σταμάτησαν για να ακούσουν – έστω και για λίγο – μόνο 6 άνθρωποι.

Περίπου 20 άνθρωποι έριξαν χρήματα στο καπέλο καθώς συνέχιζαν να περπατούν, χωρίς να ελαττώσουν την ταχύτητα του βηματισμού τους. Η συνολική είσπραξη ήταν 32 δολλάρια. Όταν η μουσική σταμάτησε και υπήρξε σιωπή, κανείς δεν το πρόσεξε. Κανείς δε χειροκρότησε, ούτε υπήρξε κανενός άλλου είδους αναγνώριση.

Αυτό που δεν ήξερε κανείς ήταν ότι ο συγκεκριμένος βιολιστής ήταν ο Joshua Bell, ένας από τους καλύτερους μουσικούς του κόσμου, και έπαιζε με ένα βιολί Stradivarius αξίας 3,5 εκατομμυρίων δολαρίων, κατασκευασμένο από τον ίδιο τον Antonio Stradivari το 1713. Δύο ημέρες νωρίτερα, ο Joshua Bell έπαιξε σε ένα κατάμεστο θέατρο της Βοστώνης και η τιμή ενός μέσου  εισιτηρίου ήταν 100 δολάρια. Ο Bell αμείβεται με περίπου 1000 δολάρια το λεπτό!

Το συγκεκριμένο πείραμα, δηλαδή το να παίξει ο Joshua Bell στο σταθμό του μετρό, οργανώθηκε από την εφημερίδα Washington Post, ως μέρος μιας κοινωνικής μελέτης περί του τι εκλαμβάνουμε ως σημαντικό, τι μας αρέσει, και σε τι δίνουμε προτεραιότητα».

Η γενική περιγραφή του πειράματος ήταν: «Σε ένα συνηθισμένο περιβάλλον, σε μια ακατάλληλη ώρα, αντιλαμβανόμαστε το ωραίο; Σταματάμε για να το ευχαριστηθούμε; Αναγνωρίζουμε το ταλέντο σε ένα μη-αναμενόμενο περιβάλλον;»

Το πείραμα απέφερε στη Washington Post ένα Pulitzer to 2007.

Ίσως το «ωραίο», λοιπόν, δεν είναι κάτι διαχρονικό και αντικειμενικό, αλλά κάτι που λειτουργεί μόνο στην «κατάλληλη» συγκυρία και υπό προϋποθέσεις.

Και για να το κάνουμε πιο λιανά, ας το δούμε και αντίστροφα:

Μήπως ο Josua Bell αμείβεται με χιλιάρικο το λεπτό, όχι επειδή «παίζει απίστευτα καλά βιολί», αλλά επειδή «όλοι ξέρουν ότι είναι ο Josua Bell, που παίζει πολύ καλά βιολί και αξίζει την κατάλληλη ώρα να τον ακούσει κανείς (ή ακόμη να σε βλέπουν οι άλλοι να τον ακούς);»

Ίσως το Στραντιβάριους κάνει τόσο διότι «είναι ένα πολύ καλά διατηρημένο Στραντιβάριους που παίζει εξαιρετικά την κατάλληλη ώρα» και όχι διότι βγάζει ηχοχρώματα που δεν κατάφερε κανείς κατασκευαστής βιολιών να επαναλάβει …

Ίσως ούτε αν έχουμε «αναμενόμενο περιβάλλον» δεν μπορούμε να αναγνωρίσουμε κάποιο ταλέντο, αλλά να επιβεβαιώσουμε την άποψη κάποιου/κάποιων, που μας είπε ότι είναι ταλέντο;

Ίσως να μπορούσαν να απαντήσουν τα … παιδιά (και αυτά υπο προϋποθέσεις).

Μήπως για τις αξίες που «δοκιμάζονται και αντέχουν στο χρόνο» είναι αρκετά 45 λεπτά «καθημερινότητας» για να μην είναι διακριτές πια;

Αν ναι, είτε φταίει η καθημερινότητα (και εμείς, που είμαστε μέρος της), είτε οι αξίες οι οποίες θα έπρεπε να βγάζουν μάτια.